Wypadki, w których do procesu wstępują inne osoby w charakterze pozwanych lub powodów i biorą w nim udział obok dotychczas działających stron, są następujące:

– Jeżeli okaże się, że powództwo o to samo roszczenie może być wytoczone przeciwko innym jeszcze osobom, które nie występują w charakterze pozwanych, sąd na wniosek powoda, może wezwać te osoby do wzięcia udziału w sprawie (art. 194 § 3 k.p.c.).

W sprawach z zakresu prawa pracy odrzucenie pozwu wniesionego przez pracownika nie może nastąpić z powodu niedopuszczalności drogi sądowej, gdy do rozpoznania sprawy właściwy jest inny organ. W tym wypadku sąd – postanowieniem wydanym na posiedzeniu niejawnym – powinien przekazać mu sprawę powinien jednak sprawę rozpoznać, gdy organ ten uznał się uprzednio za niewłaściwy. Wniesienie do sądu pozwu, przekazanego innemu organowi, wywołuje skutki, jakie ustawa wiąże z wytoczeniem powództwa (art. 464 k.p.c.).

Już w stadium początkowym procesu – przygotowania pierwszej rozprawy, dopiero jednak po doręczeniu pozwu pozwanemu, mogą zostać dokonane takie istotne dla dalszego toku sprawy czynności, jak:

– wytoczenie przez pozwanego powództwa wzajemnego

– wytoczenie w tej samej sprawie przez inną osobę powództwa (interwencyjnego) przeciwko jednej lub obu stronom

Pisma procesowe i orzeczenia doręcza się w odpisach (art. 140 k.p.c.). Odpisy pozwów i orzeczeń w sprawach małżeńskich i ze stosunków między rodzicami a dziećmi doręcza się w taki sposób, aby treść ich nie była udostępniona dla osób niepowołanych sposób ten (np. w zamkniętej kopercie) określa przewodniczący posiedzenia. Dotyczy to także innych pism, jeżeli jest to uzasadnione interesem społecznym lub interesem strony (§ 79 reg.).

Sprawy niemajątkowe to takie, których przedmiotem nie są dobra materialne, lecz prawa wynikające z dóbr osobistych itp., np. sprawy: o sprostowanie opinii, o nakazanie najemcy korzystania w określony sposób z zajmowanego przez niego pomieszczenia położonego we wspólnym mieszkaniu (w zależności jednak od uzasadnienia tego żądania). Jednakże charakter roszczenia majątkowego ma żądanie uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia, ponieważ dotyczy bezpośrednio interesu ekonomicznego uprawnionego.

Za Skarb Państwa podejmuje czynności procesowe organ państwowej jednostki organizacyjnej, z której działalnością wiąże się dochodzone roszczenie, lub organ jednostki nadrzędnej. Obowiązkiem sądu jest dbać o to, aby w każdej sprawie przeciwko Skarbowi Państwa był on reprezentowany przez właściwą jednostkę organizacyjną gdy zaś jest ona wadliwie oznaczona, powinien zawiadomić o toczącym się sporze właściwy organ.

Wybór właściwego sądu należy do powoda również wtedy, gdy uzasadniona jest właściwość kilku sądów przemiennie lub powództwo wytacza się przeciwko kilku osobom, dla których według przepisów o właściwości ogólnej właściwe są różne sądy, albo jeżeli nieruchomość, której położenie stanowi podstawę oznaczenia właściwości, położona jest (według stanu prawnego) w kilku okręgach sądowych (art. 43 k.p.c.). Ostatnio wymieniony wypadek dotyczy także kompleksu kilku nieruchomości, który – jako całość przedmiotu sporu – rozciąga się na kilka okręgów sądowych nie odnosi się natomiast do przedmiotowej kumulacji roszczeń (np. w razie żądania wydania kilku nieruchomości położonych w różnych okręgach).

Sąd, umarzając postępowanie uprzednio zawieszone wskutek utraty przez stronę zdolności sądowej, nie wydaje osobnego postanowienia stwierdzającego brak jej następcy prawnego, natomiast zamieszcza tego rodzaju stwierdzenie w uzasadnieniu postanowienia o umorzeniu.

Postanowienie może zostać wydane na posiedzeniu niejawnym, gdy umorzenie postępowania następuje wskutek cofnięcia pozwu albo gdy następuje umorzenie postępowania uprzednio zawieszonego.

Oświadczenie powoda o cofnięciu pozwu (zrzeczeniu się roszczenia) może następie w piśmie procesowym lub ustnie do protokołu rozprawy. Odwołanie tego oświadczenia procesowego jest dopuszczalne z przyczyn uzasadniających uchylenie się od skutków jego złożenia (np. w razie błędu lub podstępu) dopóty, dopóki postępowanie w następstwie cofnięcia pozwu nie zostało prawomocnie umorzone możliwe jest zatem zamieszczenie odwołania oświadczenia o cofnięciu pozwu w zażaleniu na postanowienie w przedmiocie umorzenia postępowania.

System podnoszenia kwalifikacji zawodowych sędziów realizowany jest w następujących formach organizacyjnych:

– tzw. samokształcenie sterowane

– specjalistyczne szkolenie stałe

– kursy i konferencje

– studia podyplomowe i doktoranckie.

Sędzia podnoszący swoje kwalifikacje przez stałe samokształcenie powinien dokładnie zapoznawać się z treścią orzeczeń sądu drugiej instancji wydanych w rozpoznawanych przez niego sprawach, zapoznawać się z treścią nowych przepisów z zakresu prawa i postępowania cywilnego (przepisów tzw. związkowych oraz przepisów resortowych), z orzecznictwem Sądu Najwyższego, artykułami i glosami do orzeczeń Sądu Najwyższego publikowanymi w czasopismach przeznaczonych dla praktyki wymiaru sprawiedliwości („Przegląd Sądowy”, „Orzecznictwo Sądów Pol-skich”, „Prawo i Życie”), korzystać w codziennej pracy z komentarzy do kodeksu cywilnego i kodeksu postępowania cywilnego oraz opracowań z zakresu prawa i postępowania cywilnego, posługiwać się przy wyborze i ustaleniu aktualności przepisów pozakodeksowych „Skorowidzem przepisów prawnych RP ogłoszonych w Dzienniku Ustaw i Monitorze Polskim (od 1944 r.)”, a w odniesieniu do przepisów ogłoszonych po ostatniej edycji tego opracowania – skorowidzami zamieszczonymi w wymienionych aktach promulgacyjnych. Z kolei szczegółowe, problemowe i całościowe naświetlenie zagadnień i instytucji z zakresu prawa i postępowania cywilnego zawierają prace opublikowane w innych czasopismach prawniczych („Państwo i Prawo”, „Studia Cywilistyczne”, „Studia Prawnicze”, „Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego”) oraz cywilistyczne opracowania podręcznikowe, monograficzne i systemowe.

Sprawy o ubezwłasnowolnienie rozpoznaje sąd wojewódzki w składzie trzech sędziów zawodowych (art. 544 § 1 k.p.c.).

Z uwagi na szczególną zawiłość sprawy (zwłaszcza pod względem prawnym) prezes sądu rejonowego może zarządzić rozpoznanie w składzie trzech sędziów zawodowych sprawy podlegającej rozpoznaniu przez skład ławniczy lub przez jednego sędziego, a prezes sądu wojewódzkiego orzekającego w pierwszej instancji może zarządzić rozpoznanie sprawy w takim składzie zamiast w składzie ławniczym. Poza tym prezes sądu pierwszej instancji może zarządzić rozpoznanie sprawy gospodarczej w składzie trzech sędziów zawodowych, jeżeli uzna to za wskazane także ze względu na jej precedensowy charakter.

Zarządzenia przewodniczącego dotyczące biegu sprawy, zwłaszcza wydawane w związku z wpłynięciem do sądu jakiegoś pisma, noszą w praktyce nazwę „dekretacji”. Dekretacji dokonuje się z reguły na danym piśmie, jeśli jednak pismo podlega zwrotowi, należy ją zamieścić na osobnej karcie dołączonej do akt. Nie należy również umieszczać żadnych zarządzeń na włączanych do akt sprawy dokumentach. Natomiast przy każdej dekretacji należy pamiętać:

Sąd wojewódzki w drugiej instancji i sąd apelacyjny rozpoznaje sprawy w składzie trzech sędziów zawodowych także wówczas, gdy rozpoznaje środek odwoławczy na posiedzeniu niejawnym (art. 375, 376 § 1, art. 387 § 1 k.p.c.). Wyjątkowo – sprawy z zakresu prawa pracy sąd drugiej instancji rozpoznaje w składzie jednego sędziego i dwóch ławników także wówczas, gdy dopuszczalne jest rozpoznanie środka odwoławczego na posiedzieniu niejawnym (art. 477 § 2 w zw. z art. 47 § 3 k.p.c.). Natomiast sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych sąd wojewódzki rozpoznaje w pierwszej (jedynej) instancji, a zatem – w składzie jednego sędziego jako przewodniczącego oraz dwóch ławników (art. 4778 w zw. z art. 47 § 1 k.p.c.).

„Judykatura przyjmuje, iż nie jest dopuszczalna droga sądowa także wtedv. adv z twierdzeń powoda lub z przytoczońyćirprzezniegg-okolicz- jiości wynika w sposób oczywisty, że między stronami nls istniFijfi-źfłHfin s t o s n n R k.. p r a w n v. który mógłby stanowić podstawę_żądafi43^pQzwJj.

Pozew nie podlega odrzuceniu tylko z tej przyczyny, że w danej sprawie sąd już raz go odrzucił, ponieważ mogła nastąpić zmiana okoliczności uzasadniających odrzucenie (np. umorzenie postępowania w tej samej sprawie, będącej uprzednio w toku).