Sprawy niemajątkowe

Sprawy niemajątkowe to takie, których przedmiotem nie są dobra materialne, lecz prawa wynikające z dóbr osobistych itp., np. sprawy: o sprostowanie opinii, o nakazanie najemcy korzystania w określony sposób z zajmowanego przez niego pomieszczenia położonego we wspólnym mieszkaniu (w zależności jednak od uzasadnienia tego żądania). Jednakże charakter roszczenia majątkowego ma żądanie uznania spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia, ponieważ dotyczy bezpośrednio interesu ekonomicznego uprawnionego.

Łącznie z prawami niemajątkowymi – w drodze wyjątku – mogą być dochodzone przed sądem wojewódzkim, powstałe na ich tle, roszczenia majątkowe (są to najczęściej roszczenia odszkodowawcze), a w sprawach rozwodowych – roszczenia alimentacyjne.

W sprawach o ochronę praw autorskich i innych podobnych określonych szczegółowo może chodzić zarówno o ochronę dóbr osobistych, jak i dóbr majątkowych. Wchodzi tu zatem w grę np. sprawa z powództwa twórcy przeciwko wydawcy o zapłatę wynagrodzenia w związku z odstąpieniem przez wydawcę od wydania utworu natomiast nie jest roszczeniem o ochronę prawa autorskiego żądanie zapłaty tantiemy należnej za rozpowszechnianie utworu, do której prawo twórcy ustalone zostało w umowie zawartej z nim przez przedsiębiorstwo przemysłu rozrywkowego.