Category Sąd

Postępowanie o odtworzenie akt sąd wszczyna z urzędu albo na wniosek strony, interwenienta lub uczestnika postępowania (art. 717- 719 i 721 k.p.c.). Przewodniczący powinien wezwać osoby, organy administracji państwowej lub instytucje – wskazane we wniosku lub znane sądowi urzędowo – do złożenia w określonym terminie poświadczonych urzędowo odpisów dokumentów będących w ich posiadaniu albo do oświadczenia, że ich nie mają może także wezwać strony do złożenia dokładnych oświadczeń co do treści zaginionych lub zniszczonych pism oraz dowodów na zawarte w nich twierdzenia, nie wyłączając prywatnych odpisów oraz innych pism i notatek, które mogą być pomocne. Niezależnie od tego sąd może przeprowadzić z urzędu dochodzenie dotyczące okoliczności mogących mieć znaczenie dla ustalenia treści akt, a nawet przesłuchać w charakterze świadków sędziów, prokuratorów, protokolantów, pełnomocników, jak również zarządzić przesłuchanie stron.

Zawieszenie postępowania (tzw. spoczywanie procesu) nastąpić może w następujących wypadkach:

– w razie niestawiennictwa obu stron na rozprawę, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, oraz w razie niestawiennictwa powoda, gdy nie żądał on przeprowadzenia rozprawy w jego nieobecności, a pozwany nie zgłosił wniosku o rozpoznanie sprawy

– jeżeli na skutek braku lub wskazania złego adresu pozwanego lub niewykonanie przez powoda innych zarządzeń nie można nadać sprawie dalszego biegu

W razie niedoręczenia pod wskazanym adresem pozwanemu lub uczestnikowi postępowania pisma wszczynającego postępowanie, należy wezwać powoda lub wnioskodawcę do wskazania sądowi właściwego adresu i w tym celu wyznaczyć mu odpowiedni termin (§ 136 reg.).

Odrębne natomiast reguły obowiązują przy doręczaniu pism stronie, której miejsce pobytu nie jest znane, nie może bowiem w takiej sytuacji nastąpić doręczenie w jednym z opisanych sposobów (art. 143-147 k.p.c.). Jeżeli stronie takiej ma być doręczony pozew lub inne pismo procesowe, wywołujące potrzebę podjęcia obrony jej praw, doręczenie (do chwili zgłoszenia się strony, jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika) może być dokonane do rąk kuratora, którego ustanawia przewodniczący – w drodze zarządzenia – na wniosek osoby zainteresowanej (najczęściej strony przeciwnej, a także prokuratora lub organizacji społecznej), jeżeli uprawdopodobni ona, że miejsce pobytu strony nie jest znane. Kurator może zostać ustanowiony dla osoby indywidualnie oznaczonej, a nie np. dla spadkobierców osoby zmarłej. Nie można także uważać za nieznaną z miejsca pobytu osobę, której zgon – pomimo niesporządzenia aktu stanu cywilnego -jest niewątpliwy. W sprawach o roszczenia alimentacyjne, jak również w sprawach o ustalenie ojcostwa i o związane z tym roszczenia trzeba przeprowadzić dochodzenie dla ustalenia miejsca zamieszkania lub pobytu pozwanego.

Celem doręczenia pisma jest powiadomienie strony o jego treści. Skutki tej czynności – bez względu na to, czy adresat rzeczywiście zapoznał się z treścią doręczonego pisma procesowego – powstają zasadniczo z chwilą doręczenia pisma, jeżeli doręczenie było prawidłowe, a więc zgodne z przepisami kodeksu. Brak doręczenia pisma lub jego niewłaściwe doręczenie prowadzić może do pozbawienia strony możności obrony swych praw, co stanowi

Stosownie do okoliczności sprawy, przewodniczący – na podstawie pozwu i innych pism procesowych – może wydać dalsze jeszcze zarządzenia, mające na celu przygotowanie rozprawy, a w szczególności:

– wezwać strony do stawienia się na rozprawę osobiście lub przez pełnomocnika (gdy np. zachodzi potrzeba przesłuchania stron lub istnieje możliwość zawarcia przez nie ugody)

Pisma procesowe w ścisłym znaczeniu są wnoszone do sądu przez strony lub innych uczestników postępowania. Natomiast pisma sądowe (m.in. zawiadomienia, orzeczenia) pochodzą od sądu i przeznaczone są dla stron.

Pisma stron i innych uczestników postępowania wnoszone są w celu wszczęcia postępowania lub w jego toku w związku ze sprawą. Zawierają one wnioski (żądania) i oświadczenia składane poza rozprawą (art. 125 k.p.c.) w związku z konkretną sprawą. Wprawdzie zasada ustności, na której opiera się proces cywilny, stwarza najdogodniejsze warunki do wyjaśnienia bezpośrednio na rozprawie okoliczności sprawy, niemniej jednak doniosła jest rola pism procesowych, które służą przede wszystkim do przygotowania ustnej rozprawy oraz do koniecznego porozumienia się sądu i stron poza rozprawą.

Wydając wierzycielowi tytuł wykonawczy na podstawie zarządzenia tymczasowego, dołączyć należy również odpis tego postanowienia z uzasadnieniem w celu przekazania go organowi egzekucyjnemu dla doręczenia dłużnikowi. W sprawach, w których wykonanie postanowienia następuje z urzędu, odpis postanowienia z uzasadnieniem przeznaczonym dla dłużnika sąd przesyła bezpośrednio organowi egzekucyjnemu. Gdy dłużnikowi nie doręcza się postanowienia, nie doręcza mu się także zażalenia wierzyciela na to postanowienie.

W procesie, jako głównym trybie postępowania rozpoznawczego, rozpa-trywane są także sprawy cywilne podlegające postępowaniu sądowemu z mocy przepisów pozakodeksowych (np. art. 42 § 2 prawa spółdzielczego), jeżeli przepisy te nie przewidują wyraźnie innego trybu (zwłaszcza nieprocesowego).

Zagadnienia właściwego trybu postępowania aktualizują się już w chwili wniesienia do sądu pisma wszczynającego postępowanie. Pismo takie kierownik sekretariatu przedstawia przewodniczącemu wydziału, który wydaje zarządzenie przede wszystkim co do zarejestrowania go w odpowiednim repertorium, określając w ten sposób właściwy dla rozpoznania danej sprawy tryb postępowania. Dopiero na podstawie zarządzenia przewodniczącego zakłada się akta sprawy (§ 26 instr. sąd.).

Sąd dokonuje czynności na posiedzeniach jawnych lub niejaw-nych. Posiedzenia jawne odbywają się z udziałem stron lub ich przedstawicieli oraz w zasadzie przy udziale publiczności, posiedzenia zaś niejawne odbywają się bez udziału stron i ich przedstawicieli oraz z wyłączeniem publiczności nie uczestniczy w nich także prokurator. Na posiedzenie niejawne mogą być jednak wezwane określone osoby. Na posiedzenie jawne wstęp na salę sądową mają – poza stronami i osobami wezwanymi – tylko osoby pełnoletnie (art. 148, 152 k.p.c.).

Udział w wydaniu wyroku tej samej instancji lub instancji wyższej nie stanowi przyczyny wyłączenia (natomiast wchodzi w grę wydanie orzeczenia na podstawie art. 383 k.p.c.). Ponadto sędzia, który brał udział w sporządzeniu ugody, jest wyłączony w sprawie, w której przesłanką żądania pozwu jest zarzut nieważności tej ugody lub zarzut wad oświadczenia woli.

Niewłaściwe lub niesumienne postępowanie stron, polegające na doko-nywaniu niezbędnych czynności procesowych z nadmiernym lub uporczywym przekraczaniem wyznaczonych przez sąd lub przewodniczącego terminów, powinno pociągać z reguły ujemne konsekwencje w postaci nałożenia obowiązku zwrotu kosztów wywołanych takim postępowaniem (patrz § 48).

Słuszność oraz wzgląd na prawdę obiektywną przemawia za tym, aby strona w razie niezawinionego uchybienia terminu mogła uwolnić się od ujemnych następstw. Celowi temu służy instytucja przywrócenia – na wniosek strony – uchybionego przez nią terminu (art. 168 k.p.c.). Nie jest jednak dopuszczalne przywrócenie terminu do złożenia środka odwoławczego od wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa lub rozwód albo ustalającego nieistnienie małżeństwa, jeżeli choćby jedna ze stron zawarła po uprawomocnieniu się wyroku nowy związek małżeński (art. 170 k.p.c.).

– poziomie pracy sędziego świadczy nie tylko prawidłowość jego czynności z powodu widzenia ich zgodności z regułami procesowymi, lecz także – mówiąc najogólniej – kultura jego pracy, a zwłaszcza kultura sądzenia. Ma ona duże znaczenie w utrzymaniu autorytetu sądu i niezbędnego dla realizacji funkcji wymiaru sprawiedliwości zaufania

Metodyka pracy sędziego społecznego, w utrzymaniu rangi zawodu sędziego zgodnie z jego ustawowo i społecznie ustaloną wysoką pozycją. Kultura pracy sędziego ułatwia także skuteczne oddziaływanie wychowawcze sądu na osoby uczestniczące w procesie, m.in. przez ujawnienie tła konfliktu oraz wskazanie sposobów eliminacji jego przyczyn w przyszłości, na osoby spośród publiczności obecnej na sali sądowej lub zgłaszające się w sądzie w charakterze interesantów, a przez treść orzeczeń – oddziaływanie nierzadko na ogół społeczeństwa, kształtowanie jego świadomości obywatelskiej i kul-tury prawnej w duchu przestrzegania i poszanowania prawa i zasad współżycia społecznego.

Należyte przygotowanie zwłaszcza pierwszej rozprawy często umożliwia rozstrzygnięcie na niej sprawy, bez potrzeby odroczenia rozprawy. Po wyznaczeniu terminu rozprawy przewodniczący wydaje zarządzenia potrzebne do ustalenia przez sąd podstawy faktycznej rozstrzygnięcia dotyczy to istotnych okoliczności faktycznych oraz środków dowodowych potrzebnych do wykazania prawdziwości tych okoliczności.

Właściwości miejscowej dotyczą poza tym inne, szczegółowo określone wypadki, a mianowicie:

– Strona, która nie mieszka w okręgu tego sądu, w którym sprawa ma być wytoczona lub już się toczy, może złożyć wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych, a także wniosek o ustanowienie dla niej adwokata w sądzie rejonowym miejsca swego zamieszkania (art. 114 § 2 k.p.c.).