Artykuł 2 ust. 1 ustawy nowelizacyjnej

Artykuł 2 ust. 1 ustawy nowelizacyjnej, w zakresie dotyczącym utworów, stosuje się – pod warunkiem wzajemności – do obywateli państw obcych stale zamieszkujących za granicą (por. art. 2 ust. 5 ustawy zmieniającej). Dotyczy to np. wydłużenia czasu ochrony z 50 do 70 lat. Rozwiązanie to wzorowane jest na analogicznej konstrukcji z art. 124 ust. 2 nowelizowanej ustawy, odnoszącego się do „odżywania” ochrony utworów, do których prawa majątkowe już wygasły (także z punktu widzenia art. 2 ust. 5 ustawy nowelizacyjnej problematyka ta będzie miała najprawdopodobniej podstawowe praktyczne znaczenie).

Pozostałe przepisy art. 2 ustawy zmieniającej (jej ust. 2-4) mają na celu ograniczenie zbyt drastycznych skutków wprowadzonych zmian dla dotychczasowych użytkowników dzieł chronionych, z których korzystanie pod rządami przednoweli- zacyjnego stanu prawnego było dozwolone bez potrzeby ponoszenia obciążeń na rzecz osób uprawnionych i zachowywania związanych z tym formalności. Dotyczy to zwłaszcza przypadków o charakterze przejściowym, w któiych posługiwanie się chronionymi według nowych zasad ustawowych dobrami niematerialnymi nadal trwa, wywołując określone skutki w sferze prawnej. Sytuacje takie wymagają zatem ograniczonej choćby legalizacji, która przeprowadzona została w dwóch obszarach:

– 1) prawa rzeczowego i 2) prawa zobowiązaniowego.

Z kolei w obszarze zobowiązaniowym

Dla pierwszego z dwóch powyższych obszarów podstawowe znaczenie ma art. 2 ust. 3 ustawy nowelizacyjnej, zgodnie z którym ustawa nie narusza własności egzemplarzy utworów rozpowszechnionych przed dniem jej wejścia w życie i egzemplarzy fonogramu lub wideogramu, na któiych utrwalono artystyczne wykonania przed dniem jej wejścia w życie. Przepis ten skonstruowany został podobnie jak nadal obowiązujące art. 124 ust. 1 pkt 3 zd. 1 i odpowiednio art. 125 ust. 2 ustawy i również, jak w ich przypadku, znaczenie jego wprowadzenia do noweli nie do końca jest zrozumiałe, biorąc pod uwagę, iż o własności egzemplarzy dóbr niematerialnych z zakresu własności intelektualnej decyduje wyłącznie wola osób uprawnionych, wyrażana w ramach odpowiednich umów cywilnoprawnych. Innymi słowy, jeżeli przed wejściem w życie nowelizacji określony egzemplarz danego dzieła zmienił swojego właściciela, w celu zajścia kolejnej zmiany w tym zakresie niezbędne będzie dokonanie odpowiedniej czynności cywilnoprawnej (z samych dyspozycji ustawowych zmiana taka wynikać nie może – por. np. art. 52 ust. 2 ustawy).

Z kolei w obszarze zobowiązaniowym art. 2 ust. 2 ustawy nowelizacyjnej powtarza za art. 127 ust. 1 nowelizowanej ustawy formułę, legalizującą- pod warunkiem wypłaty osobie uprawnionej stosownego wynagrodzenia – kontynuację korzystania z chronionego aktualnie dobra niematerialnego, na które przed wejściem w życie nowych zasad ochrony nie było potrzebne zezwolenie. Przepis ten zawiera jednak ewidentną lukę, wymieniając jedynie artystyczne wykonania, fonogramy, wideogra- my i programy radiowe albo telewizyjne, pomijając zaś utwory oraz nowe, „wydawnicze” przedmioty praw pokrewnych.