Istotną treść powództwa stanowi roszczenie procesowe, na które składa się dokładnie określone żądanie (żądanie pozwu), zindywidualizowane przez podanie uzasadniających je okoliczności faktycznych (podstawa powództwa). Oznaczenie przez powoda roszczenia procesowego wyznacza w zasadzie przedmiot rozpoznania sądu, który tylko wyjątkowo może wyjść poza niego. Powód zaś – w określonych warunkach – może zmienić swoje żądanie, co pociągnie za sobą zmianę przedmiotu rozpoznania sprawy.
– I. Powództwo o świadczenie – najczęstsze w praktyce – zawiera żądanie zasądzenia od pozwanego na rzecz powoda określonego świadczenia, np. zasądzenia sumy pieniężnej należnej z umowy, obowiązku alimentacyjnego lub tytułem odszkodowania z czynu niedozwolonego (powództwo o zapłatę) albo o wydanie rzeczy (powództwo windykacyj- ne). Treścią świadczenia – według prawa materialnego – może być danie, czynienie, nieczynienie, zaprzestanie lub znoszenie. Możliwe jest dochodzenie przyszłych powtarzających się świadczeń, jeżeli nie sprzeciwia się temu treść łączącego strony stosunku prawnego (art. 190 k.p.c.).
– II. Powództwo o ustalenie prawa lub stosunku prawnego (art. 189 k.p.c.) zmierza do stwierdzenia wyrokiem sądowym w odniesieniu do pozwanego, że oznaczone prawo lub oznaczony stosunek prawny (np. prawo własności lub stosunek najmu) istnieje albo nie istnieje. Wchodzą tutaj w grę różnego rodzaju prawa i stosunki prawne, zarówno osobiste, jak i majątkowe, z dziedziny prawa cywilnego, a także prawa rodzinnego. Nie można natomiast żądać ustalenia faktu lub stanu psychicznego (np. dobrej wiary strony, właściwości jakiejś rzeczy). Z powództwem może wystąpić tylko ten, kto ma interes prawny w ustaleniu istnienia albo nieistnienia prawa lub stosunku prawnego, przy czym interes ten wyłączony jest zwłaszcza wówczas, gdy możliwe jest w konkretnej sytuacji wytoczenie powództwa o świadczenie.
– III. Powództwo o ukształtowanie prawa lub stosunku prawnego zmierza nie do stwierdzenia istniejącego stanu prawnego, lecz do stworzenia w drodze wyroku (konstytutywnego) nowego stanu prawnego albo do przekształcenia już istniejącego (np. zniesienie wspólności majątkowej małżonków albo uznanie czynności prawnej za bezskuteczną). Do powództw o ukształtowanie prawa zalicza się także powództwa przeciw- egzekucyjne. Z istoty powództwa o ukształtowanie stosunku prawnego wynika, że w sprawie powinny występować te wszystkie osoby, których stosunek prawny ma być ukształtowany wyrokiem.
Najnowsze komentarze