Metodyka pracy sędziego – rozwinięcie

Przewodniczący powinien zwrócić uwagę powodowi na niedopuszczalność połączenia w pozwie roszczeń ze względu na odmienność trybu postępowania oraz zwrócić mu uwagę na celowość cofnięcia pozwu w części dotyczącej roszczenia podlegającego innemu trybowi niż procesowy albo trybowi odrębnemu (jeśli nie pociągnie to dla powoda ujemnych skutków materialnoprawnych, np. w związku z przedawnieniem roszczenia). Jednakże gdy powód podtrzymuje w całości tak wniesione powództwo, przewodniczący powinien zarządzić rozdzielenie spraw do właściwych trybów postępowania. Dla założenia osobnych akt sprawy wyłączonej należy w miarę potrzeby wyłączyć poszczególne karty albo sporządzić w tym celu uwierzytelnione odpisy lub kserokopie (§ 32 instr. sąd.).

Jeżeli sprawę wszczęto lub prowadzono w trybie niewłaściwym, sąd powinien rozpoznać ją w trybie właściwym (art. 201 k.p.c.). Jeśli dopiero podczas narady sąd dojdzie do wniosku, że sprawa prowadzona była w niewłaściwym dla niej trybie, to nie może wydać wyroku, lecz powinien z urzędu wydać postanowienie o otwarciu na nowo zamkniętej rozprawy i o podjęciu postępowania w innym, właściwym trybie.

Jeżeli mimo wszczęcia postępowania w trybie niewłaściwym – sąd następnie rozpoznał sprawę w trybie właściwym i wydał orzeczenie kończące postępowanie bez odroczenia posiedzenia, nie przenosi się sprawy do innego repertorium natomiast w razie odroczenia posiedzenia, na którym wydane zostało postanowienie o zmianie trybu postępowania, sprawę wpisuje się do właściwego repertorium, a gdy przy tym rozpoznanie tej sprawy w nowym trybie należy do innego wydziału tego sądu – przekazuje się akta właściwemu wydziałowi (§ 83 instr. sąd.).

W wypadku zmiany w toku sprawy trybu postępowania każda strona może żądać powtórzenia czynności (np. z zakresu postępowania dowodowego) dokonanych bez jej udziału. Przy zmianie trybu nieprocesowego na tryb procesowy uprawnienie to służy byłemu uczestnikowi postępowania nieprocesowego, w sytuacji zaś odwrotnej – uczestnikowi postępowania nieprocesowego, który nie brał poprzednio udziału w procesie.