Inne wymagania procesowe

Dalsze szczególne wymagania dotyczą tzw. kwalifikowanych pism procesowych, np. pozwu, środka odwoławczego (zostały one omówione przy każdym z tych pism osobno).

Stronie działającej w sprawie bez adwokata, która sama nie potrafi opracować pisma procesowego według wymagań kodeksu, sąd (przewodniczący) powinien udzielić niezbędnych wskazówek (art. 5 k.p.c.).

Jeżeli pismo procesowe nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę, pod rygorem zwrócenia pisma, do poprawienia lub uzupełnienia go w terminie tygodniowym. W sprawach z zakresu prawa pracy pracownik działający bez adwokata może zgłosić do protokołu poprawki i uzupełnienia pisma procesowego. Pismo poprawione lub uzupełnione w terminie wywołuje skutki od chwili jego wniesienia.

Jednakże mylne oznaczenie pisma procesowego lub inne oczywiste niedokładności nie stanowią przeszkody do nadania pismu biegu i rozpoznania go w trybie właściwym (art. 130 k.p.c.). Zgodnie zatem z tendencją do odformalizowania postępowania, nie należy wymagań pism traktować rygorystycznie, zwłaszcza wtedy, gdy nie jest to bezwzględnie konieczne, jednakże nie można dopuszczać do zbytniej liberalizacji w tej sprawie. Tak np. brak jest podstawy do wezwania o uzupełnienie pisma, jeżeli – zdaniem przewodniczącego – jest ono niedostatecznie uzasadnione jednakże np. całkowity brak przytoczenia okoliczności faktycznych

w piśmie przygotowawczym może być uznany za niezachowanie warunków formalnych. W związku z wymaganiem podania w piśmie przygotowawczym zwięźle stanu sprawy – sąd nie jest zobowiązany ani nawet uprawniony do przyjmowania pism, które nie wnoszą nic do sprawy, a są jedynie wyrazem wewnętrznej potrzeby piszącego.

W zarządzeniu o wezwaniu do usunięcia braków pisma przewodniczący powinien dokładnie wskazać wszystkie braki oraz sposób ich usunięcia. W skierowanym do strony wezwaniu o usunięcie braków pisma należy zamieścić tekst zarządzenia przewodniczącego ze wskazaniem terminu wykonania i pouczeniem o skutkach niewykonania go jeśli zaś ze względu na rozmiar zarządzenia jego treści nie da się zamieścić na formularzu wezwania, należy do wezwania dołączyć odpis zarządzenia i powołać się na nie w tekście wezwania (§ 131 instr. sąd.). Termin tygodniowy do uzupełnienia pisma ma charakter ustawowy, nie może więc być przedłużony przez przewodniczącego (może natomiast zostać przywrócony na ogólnych zasadach).

Po bezskutecznym upływie tygodniowego terminu do poprawienia lub uzupełnienia pisma procesowego przewodniczący zarządzi zwrócenie pisma stronie. Pismo zwrócone nie wywołuje żadnych skutków, jakie ustawa wiąże z wniesieniem go do sądu (ani procesowych, ani materialnych). Po nadaniu pismu biegu rygor zwrotu pisma nie może być już stosowany.