Sąd obowiązany jest z urzędu czuwać nad tym, aby w sprawie występowały wszystkie osoby zainteresowane dla zapewnienia pełnej skuteczności orzeczeniu kończącemu postępowanie. Jeżeli okaże się, że osoba taka nie jest uczestnikiem, należy ją wezwać do udziału w sprawie (np. łącznie z zawiadomieniem o najbliższym posiedzeniu), przy czym przez samo wezwanie staje się ona uczestnikiem. Stwierdzenie, że nie jest zainteresowana w sprawie osoba występująca już w charakterze uczestnika albo domagająca się dopuszczenia jej do udziału w sprawie w tym charakterze, wymaga wydania przez sąd postanowienia o odmowie. W razie potrzeby wyznaczenia kuratora do zastępowania zainteresowanego, którego miejsce pobytu nie jest znane, następuje to z urzędu.
Szczególne przepisy kodeksu wymieniają, jakie konkretnie osoby są uczestnikami postępowania z mocy samego prawa, a ponadto przyznają niektórym osobom będącym uczestnikami zdolność procesową w szerszym zakresie niż w procesie (np. w sprawach o ubezwłasnowolnienie), jak również określają dodatkowo zdolność sądową niektórych organów osób prawnych (np. w sprawach między radą pracowniczą a dyrektorem przedsiębiorstwa).
Najnowsze komentarze