Stosownie do ustalonego przez kolegium administracyjne sądu woje-wódzkiego na każdy rok podziału czynności sądowych (art. 41 u.s.p.) w sądach wojewódzkich i sądach rejonowych poszczególni sędziowie zostają przydzieleni do pracy m.in. w wydziałach cywilnych.
Sędziego w jego czynnościach może zastąpić sędzia tego samego sądu, sądu równorzędnego lub wyższego albo niższego. Spełnienie czynności przez innego sędziego niż ten, który był do niej powołany według podziału czynności, nie wpływa na jej ważność (art. 369 pkt 4 k.p.c., art. 24 § 1 i art. 26 u.s.p.).
Przy rozpoznawaniu spraw cywilnych rozróżnienia wymagają – z punktu widzenia metodyki pracy – funkcje sędziego jako: przewodniczącego sądu (posiedzenia), sędziego sprawozdawcy, sędziego wotanta, sędziego rozpoznającego sprawy w pierwszej albo drugiej instancji oraz przewod-niczącego wydziału cywilnego. W składzie z udziałem ławników i w sprawach rozpoznawanych przez jednego sędziego funkcja przewodniczącego posiedzenia pokrywa się z funkcją sędziego sprawozdawcy. W składzie trzech sędziów zawodowych, w pierwszej lub drugiej instancji, mogą się te funkcje pokrywać, a może też wystąpić rozdzielenie funkcji: przewodniczącego posiedzenia, sędziego sprawozdawcy, sędziego wotanta (bez referatu).
Niektóre czynności sędziego mają charakter obligatoryjny, tzn. że sędzia obowiązany jest ich dokonać w określonej sytuacji przewidzianej w przepisie procesowym lub regulaminowym np. przepis art. 208 § 1 k.p.c. nakłada na przewodniczącego obowiązek przygotowania rozprawy („wyda” stosowne do okoliczności zarządzenia), przewidując zarazem możliwość wyboru przewidzianych w tym celu zarządzeń („może” w szczególności). Wprawdzie w drugim wypadku dyspozycja przepisu ma charakter fakultatywny, jednakże należyte pojmowanie obowiązków sędziow-
skich nie dopuszcza jakiejkolwiek dowolności w tym względzie. A zatem określoną czynność sędzia powinien podjąć nie mechanicznie, lecz stosownie do okoliczności – zawsze wtedy, gdy będzie to celowe i potrzebne dla prawidłowego pokierowania sprawą.
Sędzia orzekający jednoosobowo, jak również sędzia wyznaczony do przeprowadzenia postępowania dowodowego, jest jednocześnie przewodniczącym, tak jak w składzie ławniczym, czy w składzie trzech sędziów zawodowych poza posiedzeniami sędzia, jako przewodniczący, wydaje zarządzenia dotyczące toku sprawy. Poza funkcją rozstrzygania, z którą oprócz aktywnego udziału w naradzie sędziów łączy się przygotowanie do posiedzenia, czynności dotyczące toku sprawy wchodzą w zakres funkcji przewodniczącego posiedzenia. Jest ona określona szczegółowo przepisami procesowymi i regulaminowymi.
Wydziałem cywilnym kieruje, jako jego przewodniczący, prezes, wiceprezes lub sędzia (art. 21 § 3 u.s.p., § 63-65 reg.). Stanowisko to w praktyce sądowej jest pierwszym podstawowym ogniwem administracji i nadzoru służbowego.
Najnowsze komentarze