Umorzenie zawieszonego postępowania

Ze szczególną sytuacją uzasadniającą umorzenie zawieszonego postępowania mamy do czynienia:

– wskutek bezczynności stron, gdy zawieszenie nastąpiło właśnie z tego powodu, albo na ich zgodny wniosek lub na wniosek spadkobiercy, jeżeli wniosek o podjęcie postępowania nie został zgłoszony w ciągu trzech lat od daty postanowienia o zawieszeniu

– wskutek stwierdzenia braku następcy prawnego strony, która utraciła zdolność sądową w każdym bądź razie postępowanie należy umorzyć po upływie trzech lat od daty postanowienia o jego zawieszeniu z tej przyczyny.

Wymieniony trzyletni termin liczyć należy zawsze od daty wydania postanowienia o zawieszeniu postępowania, a nie od daty jego uprawo-mocnienia się.

Sąd umarza postępowanie, jeśli wydanie wyroku stało się zbędne, gdy np. zanikł spór między stronami, które następnie zrezygnowały z osądzenia sprawy. Ma to miejsce wówczas, gdy ze skutkiem prawnym:

– powód cofnął pozew

– strony zawarły ugodę.

Roszczenie powoda

Jeżeli pozwany w toku sprawy zaspokoił roszczenie powoda, który w związku z tym jednak nie cofnął pozwu, postępowanie nie może zostać umorzone, gdyż powództwo podlega tutaj oddaleniu (w razie zaspokojenia roszczenia głównego pozwu, powód powinien ewentualnie ograniczyć swoje żądanie do samych tylko kosztów procesu).

W zakresie przyczyn powodujących niedopuszczalność wydania wyroku wymienić trzeba przede wszystkim powstały dopiero w toku sprawy, a nie dający się usunąć brak jednej z bezwzględnych przesłanek procesowych. Skoro bowiem brak ten nie istniał w chwili wszczęcia postępowania, nie mogło i nie może już nastąpić odrzucenie pozwu. Ponadto przyczynę umorzenia postępowania stanowi tzw. konfuzja procesowa, mianowicie gdy na skutek utraty bytu prawnego przez jedną ze stron (np. wskutek śmierci) następcą prawnym tej strony okaże się strona przeciwna. W wielu sprawach, w których nie może dojść do następstwa prawnego ze względu na osobisty stosunek między stronami, postępowanie podlega umorzeniu na skutek śmierci jednej z nich, np. w sprawie o rozwód (art. 446 k.p.c.). Przeszkodą o charakterze faktycznym, uniemożliwiającą wyrokowanie, jest niemożność odtworzenia akt sądowych sprawy w stopniu umożliwiającym w ogóle kontynuowanie postępowania. W razie dostrzeżenia bezzasadności dopozwania oznaczonej osoby, należy w stosunku do niej także umorzyć postępowanie w celu umożliwienia jej wystąpienia z procesu i niepodejmowania w nim zbędnych czynności procesowych (także w celu nienarażania tej osoby na zbędne koszty).

Umorzenie postępowania może nastąpić w całości lub w części (gdy np. w części tylko cofnięto pozew), w całej sprawie lub tylko w danej instancji lub określonym stadium postępowania (gdy np. cofnięto środek odwoławczy albo sprzeciw od wyroku zaocznego).

Jeżeli postępowanie podlega umorzeniu z mocy samego prawa, sąd powinien wydać postanowienie stwierdzające umorzenie postępowania, ponieważ przesłanki umorzenia mogą być sporne między stronami, a prawidłowość ich stwierdzenia podlega kontroli sądu drugiej instancji.

Przy ocenie, czy istnieją przesłanki umorzenia zawieszonego postępowania, konieczne jest stwierdzenie, na jakiej podstawie prawnej zawieszenie nastąpiło, co powinno wynikać z uzasadnienia postanowienia o zawieszeniu jeśli jednak nie wymienia ono takiej podstawy lub gdy została ona w sposób oczywiście błędny podana, sąd powinien wyjaśnić rzeczywistą podstawę, biorąc pod uwagę całokształt okoliczności sprawy, a zwłaszcza treść postanowienia o zawieszeniu bądź treść oświadczeń stron.