Przygotowanie rozprawy

Należyte przygotowanie rozprawy – przez czynności sądowe oraz czynności procesowe współdziałających z sądem stron – wywiera w istotnym stopniu wpływ na sprawny i celowy przebieg procesu.

Szczególnie doniosłe dla całego toku postępowania są czynności podej-mowane w okresie przygotowania pierwszej rozprawy (tj. pierwszego posiedzenia wyznaczonego na rozprawę), na której – zgodnie z zasadą ekonomii procesowej – sprawa powinna w miarę możności zostać rozstrzygnięta. Doręczenie pozwu powoduje zawiśnięcie sporu, a pozwany może wnieść odpowiedź na pozew i wytoczyć powództwo wzajemne. Następnie w związku z doręczeniem pozwanemu pozwu, a powodowi odpowiedzi na pozew dojść może do wniesienia pozwu interwencyjnego, jak również do przypozwania lub zgłoszenia interwencji ubocznej. W tym też stadium procesu dochodzi zazwyczaj do jego ewentualnych przekształceń podmiotowych, bądź do zgłoszenia udziału w sprawie przez prokuratora lub organizację społeczną.

Zgodnie z zasadą kierownictwa sędziowskiego postępowaniem, główny ciężar należytego przygotowania rozprawy spoczywa na przewodniczącym. Wchodzi tu w grę zarówno samo wyznaczenie odpowiedniego terminu rozprawy, jak i wydanie przez niego zarządzeń niezbędnych do ukształtowania procesu pod względem podmiotowym oraz zgromadzenia materiału procesowego, przy jednoczesnym egzekwowaniu w tej mierze aktywności stron.

Sędzia, który wyznaczony został na przewodniczącego rozprawy, powinien przygotować się do kierowania nią, a więc zapoznać się dokładnie ze sprawą, a następnie rozplanować czynności, które mają być dokonane na wyznaczonej rozprawie. Obowiązek zapoznania się z aktami sprawy dotyczy wszystkich członków składu sądu wyznaczonego do jej rozpoznania na rozprawie. W szczególny sposób dotyczy to sędziego sprawozdawcy, który zebrany materiał procesowy powinien odpowiednio usystematyzować – z punktu widzenia jego istotności i przydatności dla rozpoznania sprawy, rozgraniczyć sporne i niesporne twierdzenia stron, dokonać wstępnej analizy sprawy (podstawy faktycznej i prawnej) i ewentualnie także założyć wstępną koncepcję jej przyszłego rozstrzygnięcia, aby proces już od samego początku toczył się we właściwym kierunku.

W sprawach zawiłych, obszernych lub trudnych pod względem faktycznym i prawnym sędzia sprawozodawca powinien wyniki swych czynności przygotowawczych zapisać w formie osobnej notatki (przeznaczonej wyłączenie do użytku wewnętrznego), która będzie nader przydatna w czasie procesu nie tylko dla właściwego rozstrzygnięcia sprawy, lecz także następnie przy sporządzeniu uzasadnienia wyroku. W treści notatki lub na jej marginesie pożądane jest zaznaczenie numeru karty akt sądowych i innych akt dołączonych.