Posiedzenia sądowe

Sąd dokonuje czynności na posiedzeniach jawnych lub niejaw-nych. Posiedzenia jawne odbywają się z udziałem stron lub ich przedstawicieli oraz w zasadzie przy udziale publiczności, posiedzenia zaś niejawne odbywają się bez udziału stron i ich przedstawicieli oraz z wyłączeniem publiczności nie uczestniczy w nich także prokurator. Na posiedzenie niejawne mogą być jednak wezwane określone osoby. Na posiedzenie jawne wstęp na salę sądową mają – poza stronami i osobami wezwanymi – tylko osoby pełnoletnie (art. 148, 152 k.p.c.).

W procesie regułę stanowią posiedzenia jawne, a sąd orzekający rozpoznaje sprawy na rozprawie. Można skierować sprawę na posiedzenie jawne i wyznaczyć rozprawę także wówczas, gdy sprawa podlega rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym.

Poza wyznaczanymi na rozprawę, posiedzenia jawne wyznacza się dla przeprowadzenia ściśle określonej czynności procesowej (np. dla prze-prowadzenia dowodu przed sędzią wyznaczonym lub sądem wezwanym, dla przeprowadzenia dochodzenia, wysłuchania informacyjnego jednej lub obu stron). Na posiedzeniu jawnym, które nie jest rozprawą, działanie stron ograniczone jest ściśle do przedmiotu, którego posiedzenie dotyczy. W związku z tym strona może wprawdzie przedstawić to, co dopuszczalne jest podczas rozprawy, lecz tylko w takim zakresie, w jakim wymaga tego cel jej wysłuchania (może np. wnieść o wezwanie i przesłuchanie biegłego).

Posiedzenia niejawne przeznaczone są zazwyczaj dla załatwienia pewnych kwestii formalnych (np. odrzucenia pozwu lub umorzenia postępowania), a także zagadnień wpadkowych (np. sprawdzenia przez sąd oznaczonej przez powoda wartości przedmiotu sporu, rozpoznania wniosku o zwolnienie od kosztów sądowych). Częstokroć załatwienie pewnych zagadnień, zwłaszcza wpadkowych, na posiedzeniu niejawnym pozwala przyspieszyć postępowanie w sprawie poza tym wyznaczenie rozprawy połączone jest z pewnymi kosztami.

Zgodnie z zasadą kierownictwa sędziowskiego postępowaniem, prze-wodniczący decyduje o potrzebie wyznaczenia posiedzenia (oczywiście w granicach przepisów kodeksu) oraz o jego terminie i miejscu. Posiedzenia – jawne i niejawne – wyznacza się z urzędu, przewodniczący powinien jednak rozważyć i ewentualnie uwzględnić wnioski stron co do celowości wyznaczenia posiedzenia bądź terminu posiedzenia (gdy np. strona, której stawiennictwo na posiedzeniu jest obowiązkowe, zawiadamia jednocześnie sąd o wyjeździe za granicę na czas określony).