Przedmiot sporu

Do przedmiotu sporu nie wlicza się tego, co sąd zasądził ponad żądanie, gdyż nie było to objęte żądaniem. Wartość przedmiotu sporu z powództwa o ustalenie nie może być większa od wartości odpowiadającego mu powództwa o świadczenie. W odróżnieniu jednak od tej sytuacji przy powództwie o ustalenie właściwa jest wartość przedmiotu sporu aktualna w chwili wytoczenia tego powództwa. Przez roszczenie pieniężne rozumieć należy tylko takie, które określone zostało w kwocie wyrażonej w walucie polskiej natomiast roszczenie wyrażone w walucie obcej wchodzi w zakres „innych spraw majątkowych”, a jego wartość podlega obliczeniu zgodnie z obowiązującymi przepisami dewizowymi (według obowiązującego w chwili wniesienia pozwu kursu walut obcych, ustalonego przez NBP).

Wartość przedmiotu sporu nie może zostać podana przez powoda w sposób dowolny, gdyż ma to być wartość rzeczywista, przy określeniu której należy się kierować powszechnie przyjętymi kryteriami określania wartości.

Do wartości przedmiotu sporu nie wlicza się wartości tzw. roszczeń ubocznych – odsetek, pożytków i kosztów, żądanych obok roszczenia głównego (art. 20 k.p.c.). Jeżeli chodzi o odsetki to nie ma tutaj znaczenia, czy dochodzone są one w stosunku procentowym, czy też zostały obliczone i doliczone do kapitału nie mają one natomiast charakteru roszczenia ubocznego, gdy uległy skapitalizowaniu. Przez pojęcie zaś kosztów rozumieć należy w tym wypadku także koszty pozasądowe (np. powstałe w związku z czynnością prawną stanowiącą podstawę powództwa).

Jeżeli powód dochodzi pozwem kilku roszczeń, zlicza się ich wartość (art. 21 k.p.c.). Chodzi tu o kumulację roszczeń zarówno przedmiotową, jak i podmiotową. Kumulacja nie istnieje jednak wtedy, gdy różne żądania dotyczą w rzeczywistości tego samego przedmiotu, a więc istnieje tylko jedno świadczenie (gdy np. wierzyciel do każdego z dłużników solidarnych kieruje to samo żądanie lub jest to żądanie in so/idum). Nie stanowi podstawy zaliczenia roszczeń zgłoszenie żądania ewentualnego, wartość przedmiotu sporu jednak określa się w takim wypadku według żądania większego. Z kolei przy zobowiązaniu alternatywnym mamy w istocie do czynienia tylko z jednym roszczeniem.