Natomiast ograniczenie takie nie występuje po

Tym bardziej ogólne zasady, unormowane w Kodeksie postępowania karnego (nowy Kodeks postępowania karnego wszedł w życie również z dniem 1.9.1998 r.), stosować należy do procedury ścigania naruszeń, uregulowanych w części karnoprawnej ustawy. W związku z podstawowym podziałem na prawo procesowe i materialne umiejscowienie prawa autorskiego i praw pokrewnych w systemie prawa karnego przedstawione zostanie w dwóch aspektach: 1) proceduralnym oraz 2) eksponującym specyficzne dla prawa autorskiego i praw pokrewnych rodzaje przestępstw oraz grożących za nie sankcji. możliwości wystąpienia o ukaranie osoby prawnej, np. spółki z o.o., będącej producentem fonogramu lub wideogramu. Można jednak dochodzić osądzenia w postępowaniu karnym winnego przestępstwa prezesa takiej spółki.

Natomiast ograniczenie takie nie występuje po stronie podmiotów czynnie legi-tymowanych do żądania ochrony. Specyfika procesu karnego przejawia się tutaj z kolei w zróżnicowaniu oskarżycieli na dwie grupy:

– 1) oskarżycieli prywatnych, którymi są pokrzywdzeni oraz

– 2) oskarżycieli publicznych, będących z reguły prokuratorami, co związane jest z dwupodziałem trybu postępowania karnego na prywatno- i publicznoskargowy. W ramach nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych z 9.6.2000 r. dokonano istotnej, z praktycznego punktu widzenia, zmiany trybu ścigania z prywatnoskargowego na wnioskowe, umożliwiające nieobecne wcześniej inicjowanie zwalczania naruszeń przez organy ścigania (por. art. 122), poza tym zaś przyznano organizacjom zbiorowego zarządzania prawami autorskimi lub prawami pokrewnymi status pokrzywdzonego, co w świetle ogólnych postanowień prawa karnego mogło wzbudzać kontrowersje (por. nowy art. 122 ustawy).

Biorąc pod uwagę pokrzywdzonych, będących osobami fizycznymi, poprzednio obowiązujący KPK z 1969 r. przewidywał katalog osób, uprawnionych do żądania ochrony po śmierci swoich bliskich, bezpośrednio dotkniętych skutkami naruszenia. Do tych czynnie legitymowanych osób należeli małżonek pokrzywdzonego, jego krewni w linii prostej, rodzeństwo, osoby przysposabiająca i przysposobiona (por. art. 43 dawnego KPK). W nowym KPK ustawodawca nie poprzestaje na zamkniętym wyliczeniu, posługując się w tym przypadku elastycznym sformułowaniem osoby najbliższej (por. art. 52 KPK).